Biến động giá giấy bao bì trên thị trường toàn cầu đang là một vấn đề đáng quan tâm, tác động sâu rộng đến các chuỗi cung ứng và giá cả hàng hóa. Sự gia tăng đột ngột của giá thành giấy đã đặt ra nhiều thách thức cho các doanh nghiệp sản xuất, đặc biệt là trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đang đối mặt với những biến động phức tạp.
Nhu cầu khởi sắc trở lại, giá giấy bao bì tăng 15% sau 3 tháng
Ngành giấy bao bì Việt Nam đang chứng kiến sự tăng trưởng đáng kể và những triển vọng tươi sáng. Theo báo cáo mới nhất của Hiệp hội Giấy và Bột Giấy Việt Nam (VPPA), ngành công nghiệp này đã đạt được những thành tựu đáng kể nhờ vào việc nâng cao năng lực sản xuất, ứng dụng công nghệ hiện đại và mở rộng thị trường.
Tính từ đầu năm 2024, giá giấy đã có sự phục hồi rõ rệt khi tăng liên tục từ vùng đáy 7.500 đồng/kg hồi tháng 9/2023 lên mức 8.800 đồng/kg trong tháng 1/2024, tương ứng mức tăng 17,3%. Trong quý I/2024, giá giấy tiếp tục phục hồi về vùng giá 9.400 đồng/kg, tương ứng mức tăng gần 7% so với thời điểm đầu năm. Đồng thời, giá bán giấy bao bì hiện cũng đã tăng 15% so với hồi cuối tháng 2/2024.
Sự gia tăng nhu cầu tiêu dùng, đặc biệt là trong các lĩnh vực thực phẩm, đồ uống, chăm sóc sức khỏe và thương mại điện tử, đã thúc đẩy mạnh mẽ sự phát triển của ngành giấy bao bì. Theo dự báo của Mordor Intelligence, quy mô thị trường bao bì giấy Việt Nam sẽ tiếp tục mở rộng trong những năm tới, đạt mức 4,14 tỷ USD vào năm 2029, với tốc độ tăng trưởng trung bình hàng năm ấn tượng.
Được biết, đặc thù giấy bao bì là sản phẩm phụ trợ cho hầu hết các ngành sản xuất nên sự tăng trưởng của ngành này sẽ gắn liền với tăng trưởng của nền kinh tế, đặc biệt là hoạt động tiêu dùng trong nước và xuất khẩu hàng hoá.
Theo đó, Hiệp hội Giấy và Bột giấy Việt Nam (VPPA) cũng đưa ra dự báo, nhu cầu giấy của Việt Nam sẽ có tốc độ tăng trưởng kép (CAGR) từ 14% trong giai đoạn 2020 – 2025. Dựa trên tốc độ đô thị hóa, tăng trưởng bán lẻ, đặc biệt là thương mại điện tử, nhiều tổ chức tài chính đánh giá nhu cầu giấy công nghiệp như bao bì, hộp giấy… sẽ tăng trưởng mạnh.
Theo thống kê sơ bộ của Tổng cục Hải quan, trong quý I/2024, cả nước nhập khẩu 541.020 tấn giấy các loại, tương đương trên 483,39 triệu USD, giá trung bình 893,5 USD/tấn, tăng 8,9% về lượng, tăng 4,8% về kim ngạch nhưng giảm 3,8% về giá so với 3 tháng đầu năm 2023.
Riêng tháng 3/2024 nhập khẩu giấy tăng 52,8% về lượng, tăng 48,9% về kim ngạch so với tháng liền kề trước đó, đạt 200.648 tấn, tương đương 177,61 triệu USD; so với cùng tháng năm 2023 thì giảm 0,7% về lượng và giảm 3,9% về kim ngạch.
Sự bất lợi nào kéo theo khi giá giấy bao bì tăng vọt trở lại?
Sự gia tăng đột biến của giá giấy bao bì gần đây đã tạo ra những gợn sóng sâu rộng trong nền kinh tế, tác động đến nhiều ngành hàng và doanh nghiệp. Việc giá giấy tăng cao không chỉ là một vấn đề đơn thuần về cung cầu mà còn phản ánh những biến động phức tạp của thị trường toàn cầu.
Từ đầu năm 2024, giá giấy đã phục hồi rõ rệt, tăng từ 7.500 đồng/kg hồi tháng 9/2023 lên 8.800 đồng/kg trong tháng 1/2024, và tiếp tục tăng lên 9.400 đồng/kg trong quý I/2024. Tuy nhiên, sự tăng giá này không đi kèm với sự tăng lợi nhuận cho các doanh nghiệp giấy. Công ty CP Đông Hải Bến Tre (DHC), một trong những doanh nghiệp sản xuất giấy công nghiệp lớn nhất Việt Nam, đã ghi nhận doanh thu thuần giảm 4% và lãi ròng giảm 35% so với cùng kỳ năm trước, chỉ hoàn thành 25% kế hoạch doanh thu và 19% kế hoạch lợi nhuận cả năm.
Bên cạnh DHC, tại Công ty CP Đầu tư phát triển thương mại Viễn Đông (mã ck: VID), doanh thu thuần của Công ty trong quý I/2024 đạt 227,2 tỷ đồng, giảm 53,3 tỷ đồng so với cùng kỳ năm ngoái. Lợi nhuận trước thuế và lợi nhuận sau thuế của VID lần lượt giảm so với quý I/2023 từ 3,3 tỷ đồng xuống còn 2,6 tỷ đồng và từ 3,1 tỷ đồng xuống còn 2,6 tỷ đồng. Lợi nhuận sau thuế của công ty mẹ cũng giảm từ 2,2 tỷ đồng xuống còn 1,8 tỷ đồng.
Tại Công ty CP Bao bì Biên Hoà (mã ck: SVI), trong quý I/2024, Công ty cũng có kết quả hoạt động kinh doanh đi lùi với cùng kỳ năm ngoái. Doanh thu thuần của SVI giảm từ 349 tỷ đồng xuống còn 357 tỷ đồng. Lợi nhuận trước thuế và lợi nhuận sau thuế cũng giảm so với quý I/2023 lần lượt là từ 37,3 tỷ đồng xuống còn 26,2 tỷ đồng và từ 29,8 tỷ đồng xuống còn 21 tỷ đồng
Áp lực tăng giá giấy bao bì đã đặt các doanh nghiệp vào thế khó. Chi phí sản xuất tăng cao buộc các doanh nghiệp phải đưa ra những quyết định khó khăn. Một mặt, họ có thể phải giảm lợi nhuận để duy trì khả năng cạnh tranh. Mặt khác, việc chuyển gánh nặng chi phí sang người tiêu dùng bằng cách tăng giá sản phẩm có thể làm giảm nhu cầu, ảnh hưởng đến doanh số bán hàng và tăng trưởng của doanh nghiệp.
Nguyên nhân dẫn đến việc các doanh nghiệp giấy có lợi nhuận đi lùi trong quý I đến từ việc khan hiếm nguyên vật liệu trong sản xuất giấy. Theo đó, dăm gỗ là một trong những nguyên liệu chính để sản xuất giấy và bột giấy. Mặc dù Việt Nam là nước sở hữu nhiều tài nguyên rừng và xuất khẩu dăm gỗ lớn nhưng lại phải nhập khẩu phần lớn giấy và bột giấy từ các nước vì việc sản xuất giấy sẽ gây ảnh hưởng lớn đến môi trường. Ngoài ra, còn có các nguyên nhân khác dẫn đến lợi nhuận doanh nghiệp giấy quý I giảm so với cùng kỳ năm ngoái như chênh lệch tỷ giá ngoại lệ, các quy định về bảo vệ môi trường ngày càng nghiêm ngặt, lượng hàng tồn kho tại các doanh nghiệp cao dẫn đến chi phí lưu kho tăng và áp lực giải giảm giá bán để giải phóng hàng tồn kho….
Hơn nữa, sự biến động của giá giấy bao bì đã gây ra những xáo trộn trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Các doanh nghiệp buộc phải tìm kiếm các nguồn cung cấp giấy thay thế, có thể dẫn đến việc tăng chi phí vận chuyển, rủi ro chất lượng và làm gián đoạn quá trình sản xuất. Đồng thời, để giảm thiểu tác động của việc tăng giá giấy, nhiều doanh nghiệp đang tìm kiếm các giải pháp đóng gói thay thế, như bao bì sinh học hoặc bao bì tái chế. Tuy nhiên, việc chuyển đổi sang các loại bao bì mới này cũng đòi hỏi đầu tư lớn và thời gian thích ứng.
Ngoài ra, các doanh nghiệp nhỏ và vừa là những đối tượng dễ bị tổn thương nhất trước sự biến động của giá giấy. Với quy mô sản xuất nhỏ và khả năng đàm phán hạn chế, các doanh nghiệp này khó có thể đối phó với những biến động giá cả đột ngột. Điều này có thể dẫn đến tình trạng cạnh tranh không lành mạnh và làm gia tăng nguy cơ phá sản của các doanh nghiệp nhỏ.
Sự tăng giá giấy bao bì là một dấu hiệu cho thấy những thách thức lớn mà nền kinh tế toàn cầu đang phải đối mặt, bao gồm cả lạm phát, biến động địa chính trị và gián đoạn chuỗi cung ứng. Để ứng phó với tình hình này, các doanh nghiệp cần có những chiến lược linh hoạt, đa dạng hóa nguồn cung và tìm kiếm các giải pháp bền vững. Các nhà hoạch định chính sách cũng cần có những biện pháp hỗ trợ các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và vừa, để vượt qua giai đoạn khó khăn này.
Nguyên nhân dẫn đến việc tăng giá giấy bao bì
Gần đây, thị trường giấy bao bì đã chứng kiến một đợt tăng giá đáng kể, gây ảnh hưởng đến nhiều ngành công nghiệp và doanh nghiệp. Sự gia tăng này là hệ quả của nhiều yếu tố phức tạp, tương tác với nhau.
Một trong những nguyên nhân chính là sự khan hiếm nguồn nguyên liệu. Việc khai thác gỗ công nghiệp ngày càng hạn chế do các quy định chặt chẽ về bảo vệ môi trường và sự cạn kiệt dần của rừng tự nhiên. Đồng thời, các biến động khí hậu cũng gây ảnh hưởng tiêu cực đến năng suất rừng, làm giảm nguồn cung gỗ – nguyên liệu chính để sản xuất giấy.
Bên cạnh đó, chi phí sản xuất giấy cũng tăng cao do giá năng lượng toàn cầu biến động mạnh. Giá dầu, khí đốt và điện tăng đẩy giá thành sản xuất giấy lên đáng kể. Thêm vào đó, chi phí vận chuyển nguyên vật liệu và sản phẩm cuối cùng cũng tăng cao do tình hình logistics toàn cầu bất ổn, đặc biệt là trong bối cảnh đại dịch COVID-19.
Cuối cùng, nhu cầu tiêu thụ giấy bao bì ngày càng tăng cũng là một yếu tố thúc đẩy giá cả. Sự phát triển mạnh mẽ của các ngành công nghiệp, đặc biệt là ngành thực phẩm và đồ uống, đã dẫn đến nhu cầu bao bì ngày càng lớn. Xu hướng tiêu dùng bền vững cũng thúc đẩy việc sử dụng bao bì giấy, tạo thêm áp lực lên nguồn cung.
